یادداشتک | هجمه در مبنا، دفاع از بنا
به گزارش سرویس فرهنگی اجتماعی خبرگزاری رسا، اخیرا کلیپی از یکی از منبری های مشهور در فضای مجازی به طور گسترده منتشر شده است. ایشان در آن کلیپ، بر فراز منبر روایتی می خواند از نعمت های بهشتی و به طور خاص، خدمتی که حوریان بهشتی به مومنان ارائه می دهند. پس از این انتشار، برخی کاربران فضای مجازی به ایشان و روایات این چنینی عمیقا تاختند و سخنان مطرح شده در آن منبر را خرافه، جعلی، غیر عقلانی و نامتناسب با دوران ما خواندند.
شدت هجمه به حدی بود که خطیب محترم را بر آن داشت تا در کلیپی دیگر که در کانال شخصی ایشان منتشر شد، از خود دفاع کند و شبهات را بزداید. نگارنده در صدد نقد و بررسی سندی یا دلالی حدیث مطرح در آن منبر نیست و اساسا این کار را در حوزه ی توانایی علمی خود نمی داند. اما یک نکته توجهم را بیش از بقیه جلب کرد: روحانی نامبرده در کلیپ دفاعیه، سعی می کند با نشان دادن اتقان سندی حدیث و صداقت راویانش، اشکالات مطرح شده را پاسخ گوید. گویا پیش فرض ایشان چنین بوده است که کاربران مجازی به ضعف سندی روایات انتقاد داشته اند و اگر ما نشان دهیم که سند احادیث، صحیح است اشکالات برطرف می گردد. در حالی که تا آنجا که بنده فضای مجازی را رصد کردم، متوجه شدم اساسا اشکالات، متوجه سند و حتی دلالت حدیث نیست و مساله فراتر از این حرف هاست. این دست کاربران که عمدتا هم جوان هستند، می گویند: «این احادیث، کذب است و هیچ بهره ای از واقعیت ندارد. بر فرض که حقیقت هم داشته باشد، چه دردی از جهان امروز ما دوا می کند؟»
به بیان روشن تر، سخن بر سر کاربرد این جهانیِ دین و ثمرات عینی آن برای انسان مدرن امروز است نه اعتبار سند حدیث و میزان دلالت آن!
بنابراین اگر خطیب محترم و نیز دیگر روحانیان مبلّغ، دغدغه دفاع از اسلام، تبلیغ موثّر دین و اقناع مخاطبان مستشکل را دارند بهتر است به پیش زمینه ی معرفت شناختی، جامعه شناختی و روان شناختی انتقادات مطرح شده دقت کنند. اگر اشکال مخاطب بر سر فواید این جهانی دین و نقش آن در زیست شهروندانِ دنیای مدرن باشد و ما در مقام پاسخ، راه حل را در ارجاع او به رجالیان نامدار شیعه و محدثان توانمند مکتب بجوییم، یقینا آب در هاون کوفته و خورشید را به گل اندوده ایم! بلکه باید بکوشیم بر مبانی فکری ایسم های گوناگون مخالف مذهب از لائیسم و لیبرالیسم تا سکولاریسم سیاسی و فلسفی، مسلط شویم و با بیان دقیق زیرساخت های معرفتی و نقدشان، ریشه شبهه ی مخاطب را از زمین ذهن و ضمیرش برکنیم و او را با خود همراه سازیم و الا ردیف کردن هزاران حدیث و روایت و آیه هم، تاثیری در تغییر نگاه او به دین نخواهد گذاشت!
بنابراین باید بپذیریم جامعه تغییر کرده است و ما فعالان فرهنگی و دینی و نویسندگان و خطیبان هم باید سلاح متناسب با این میدان، آماده کنیم که شمشیر آخته هر قدر هم بُرّان باشد به کار مقابله با موشک بالستیک و جنگنده ی فوق سریع نخواهد آمد!/۸۴۱/پ۲۰۰/س
علی بهاری، نویسنده حوزوی